جلال آلاحمد، بدون شک يکي از بزرگترين نويسندگان معاصر است که در طول عمر کوتاه خود گامهاي بزرگي در راه فرهنگ و ادبيات اين مرز و بوم برداشته است. او اکنون بهعنوان يک نويسندهي صاحب سبک در ادبيات معاصر شناخته ميشود و دارای نثری صريح، طنزگونه، کوتاه و نزديک به زبان گفتاری (زبان معيار) است. او که تأثیری گسترده بر جریان روشنفکری دوران خود داشت، به جز نوشتن داستان به نگارش مقالات اجتماعی، پژوهشهای مردمشناسی، سفرنامهها و ترجمههای متعددی نیز پرداخت. از او آثار متعدد ادبي، اجتماعي، سياسي و ترجمه به يادگار مانده است. وی در آثار خود فضای سياسي و اجتماعي ايران را به خوبی ترسیم نموده و بسیاری از مقولات اجتماعی و مسایل سیاسی دوران خود را با نگاهی انتقادی مورد بررسی قرار داده است. آثار وی را به طور کلی میتوان در پنج مقوله طبقهبندی کرد: قصه و داستان، مشاهدات و سفرنامه، مقالات، ترجمه و خاطرات و نامهها.
جلال آلاحمد در سال 1324 با چاپ داستان «زیارت» در مجلهي «سخن» به دنیای نویسندگی قدم گذاشت و در همان سال، این داستان در کنار چند داستان کوتاه دیگر در مجموعهي «دید و بازدید» به چاپ رسید. در سال 1326 کتاب «از رنجی که میبریم» چاپ شد که مجموعهي ده قصهي کوتاه بود و در سال بعد «سه تار» به چاپ رسید. پس از آن آلاحمد به ترجمه روی آورد. در این دوره، به ترجمه آثار برخی نویسندگان غربی پرداخت. «قمارباز» از داستايوفسکي (1327)، «سوءتفاهم» (1329) و «بيگانه» از آلبرکامو (1328)، «دستهاي آلوده» از سارتر (1331) و «بازگشت از شوروي» اثر آندره ژيد را ترجمه نمود. در این میان ترجمه دو کتاب «عزاداريهاي نامشروع» اثر سيدمحسن عاملي (1322) که در آن به نقد زنجيرزني و قمهزني ميپردازد و كتاب «محمد و آخرالزمان» اثر پلكازانوا (1326) جنجال فراوانی برانگیخت.
طی سالهای 1333 و 1334 «اورازان»، «تاتنشینهای بلوک زهرا»، «هفت مقاله» و ترجمهي «مائدههای زمینی» را منتشر کرد و در سال 1337 «مدیر مدرسه» و «سرگذشت کندوها» را به چاپ سپرد. دو سال بعد «جزیرهي خارک؛ درّ یتیم خلیج» را چاپ کرد. سپس از سال 40 تا 43 «نون و القلم»، «سه مقالهي دیگر»، «کارنامهي سه ساله»، «غرب زدگی»، «سفر روس» و «سنگی بر گوری» را نوشت و در سال 1345 پس از بازگشت از سفر حج، «خسی در میقات» را چاپ کرد. گزارشها (1325)، حزب توده سر دو راه (1326)، هفت مقاله (1333)، سه مقاله دیگر (1341)، غربزدگی (1341)، کارنامهي سه ساله (1341)، ارزیابی شتابزده (1342)، یک چاه و دو چاله (1356)، در خدمت و خیانت روشنفکران (1356)؛ مهمترین اثرش كه خود آنرا نوعی جلد دوم غربزدگی مینامد و گفتگوها (1346)، سفر به ولایت عزرائیل، اسرائیل عامل امپریالیسم (چاپ کتاب در تاریخ مهر ۱۳۵۷) از جمله کتابها و مقالات او محسوب میشوند.
با تأمل در آثار منتشر شده از جلال میتوان گفت که تلاشهای وی در ترجمه و معرفی آثار نویسندگان غربی و همچنین مقالات و نوشتههای وی که با سبک خاص خود ارائه گردیده، نقش بسیار مؤثری در پیشبرد ادبیات معاصر ایفا کرده و از وی یک چهرهی ادبی ماندگار به یادگار گذاشته است.